Inleiding

In deze verplichte paragraaf wordt ingegaan op de beleidslijn voor het grondbeleid en de wijze waarop de gemeente dit uitvoert en wordt nader inzicht gegeven in de financiële positie van het grondbedrijf.

Nota Grondbeleid

In de door uw raad op 25 november 2015 vastgestelde Nota grondbeleid Nieuwegein 2015-2019 (raadsstuk 2015-453), zijn de uitgangspunten van het gemeentelijk grondbeleid vastgelegd.

De belangrijkste uitgangspunten van de Nota Grondbeleid zijn:

• De ambitie om de stad op peil te houden met haar goede voorzieningen, veel werkgelegenheid en een divers samengestelde bevolking vindt plaats in een stedelijk bebouwde omgeving. Uitleggebieden zijn immers bijna niet meer voorradig (met uitzondering van Galecopperzoom);
• Samen met de stad (inwoners, ondernemers) zal getracht moeten worden een ontwikkeling tot stand te brengen waarbij de diverse belangen zorgvuldig zijn afgewogen;
• Het Grondbeleid is een middel om ruimtelijke doelstellingen op het gebied van onder andere volkshuisvesting, lokale economie, natuur en groen, duurzaamheid, infrastructuur en maatschappelijke voorzieningen te verwezenlijken;
• We het principe hanteren van ‘situationeel grondbeleid’: er zal per situatie maatwerk worden toegepast over het te voeren grondbeleid. Dit is afhankelijk van de geformuleerde doelstellingen, de prioriteit die de gemeente aan een ontwikkeling geeft, de financiële consequenties en de risico’s die gelopen worden;
• De Gemeente Nieuwegein heeft altijd een financieel solide grondbeleid gevoerd. Dit heeft ervoor gezorgd dat zij de economische crisis goed heeft doorstaan. Deze succesvolle lijn wordt voortgezet met deze Nota Grondbeleid. Aangezien het Grondbedrijf in principe zijn eigen broek moet ophouden is een solide reservepositie van belang;
• Het vertrekpunt voor grondprijsbepaling is dat deze marktconform is, objectief bepaald, transparant en geschoond is van subsidies of premies;
• De gemeenteraad geeft de kaders van het te voeren grondbeleid aan. Het college voert het door de gemeenteraad vastgestelde grondbeleid uit. Het grondbedrijf richt zich op de realisatie en uitvoering van het grondbeleid;
• Gelet op de huidige (financiële) omstandigheden en het gebrek aan grondposities gaan we er in deze nota vanuit dat het vertrekpunt van de gemeente Nieuwegein bij nieuwe ontwikkelingen een overwegend faciliterend grondbeleid is.

Huidige situatie

Lopende projecten

Voor een groot gedeelte liggen de contouren van het grondbeleid binnen de gemeente Nieuwegein inmiddels vast. De projecten Blokhoeve, Het Klooster, Lekboulevard en de Binnenstad zijn in volle gang. In deze gebieden is sprake van actief grondbeleid en vastgestelde en actieve grondexploitaties. Voor de voortgang van deze projecten wordt verwezen naar het programma Wonen en Economie.

Beschikkingsmacht grond

Voor de ontwikkeling van de lopende grondexploitatieprojecten zijn de benodigde gronden grotendeels in eigendom van de gemeente. Er zijn enkele percelen die nog in particulier bezit zijn. Het uitgangspunt is dat met de betreffende grondeigenaren minnelijke overeenstemming wordt bereikt. Waar nodig zal het onteigeningsinstrumentarium ingezet worden.

Woningbouwopgave

Met de regio is afgesproken dat wordt ingezet op de realisatie van in totaal 3.300 woningen (inclusief de 1.600 woningen zoals genoemd in het Urgentieprogramma Woningbouw). De inzet blijft om in de grondexploitatiegebieden (Blokhoeve, Nieuw Vreeswijk, Lekboulevard en de Binnenstad) 1.700 woningen te realiseren. Conform de meest recente woningbouwmonitor (2015) zijn er reeds 1.200 woningen opgeleverd, 1.400 in voorbereiding en 700 nog te realiseren.

Financiële positie grondbedrijf

Bij de jaarstukken grondbedrijf 2015 is de financiële positie van het Grondbedrijf per 1 januari 2016 als volgt samengevat:

*) Ingeval van winstgevende complexen wordt resultaat genomen vanaf het moment dat 50% van de verwachte opbrengst uit grondverkopen is gerealiseerd. Het resultaat wordt vervolgens, onder bepaalde beperkingen, genomen naar rato van de realisatie van opbrengst uit grondverkopen.

Voor een nadere specificatie en onderbouwing van de genoemde bedragen verwijzen we naar de jaarstukken van het grondbedrijf (raadsstuk 2016-219).

Het is gebruikelijk dat een Grondbedrijf een reserve heeft te weten de reserve Grondbedrijf. In het algemeen geldt dat deze als buffer functioneert tussen de inspanningen/risico’s verbonden aan de grondexploitaties en de Algemene Reserve van de gemeente Nieuwegein. Achterliggende gedachte hierbij is om de gemeentebegroting niet te belasten met de financiële uitkomsten/risico’s van de grondexploitaties. Uit deze reserve kunnen voorzieningen worden gevormd voor (nieuwe) verlieslatende complexen, of kunnen oplopende tekorten van verlieslatende grondexploitaties worden opgevangen. Deze zullen dan (met onmiddellijke ingang) afgedekt moeten worden door een toevoeging aan de reeds gevormde voorziening.
Ook dient de reserve om de risico’s af te dekken. In alle grondexploitaties loopt de gemeente in meer of minder mate risico’s. Dit kunnen tegenvallende of onvoorziene kosten zijn, lager dan geraamde grondopbrengsten, langere doorlooptijden e.d..

De reserve van het Grondbedrijf is per 1 januari 2016 positief € 6,2 miljoen. De verwachte voordelige resultaten lopende grondexploitaties (winstgevend) mogen we, gelet op de voorschriften, niet nemen (in de algemene reserve verwerken) maar wel gebruiken om de risico’s af te dekken.

Voor de verliesgevende grondexploitaties zijn per 1 januari 2016 de volgende voorzieningen gevormd:

Met deze voorzieningen zijn alle voorgecalculeerde verliezen afgedekt.

Voor de volledigheid merken we op dat in de begroting 2017 geen winstneming is geraamd omdat in geen enkele winstgevende exploitatie de opbrengsten de grens van 50% realisatie zal overschrijden.